Matthew 5

Eit (8) Yɨtpɨam Bꞌogɨl Okatam

(Luk 6:20-23)

1Ɨ re Yesu rɨga bobo yɨr teyinonj Ti pɨlwa menonɨnd, Ton ket yɨpa sukak wa yikonj. Ɨ re Ton omitonj, Tina bꞌauyaena rɨga ket tuwonj Ti pɨlwa. 2Sɨ Ton ket bꞌatomonj ten ouyaenam odede da,

3“Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re wɨngawɨnga ke gasa kesand wekeny dɨde ukoi singi aenanj Godɨm pɨlke wurar okatam,
mop nokɨp pumb tungg re towa maemb jɨ.
4Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re yu towaina negɨr mɨle map yii bꞌeagɨkanj,
mop nokɨp God opima towaina gar ngɨmbla tamnɨkiny.
5Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re Godɨm wɨpɨnd nony kɨma muske wɨmena wuweny,
mop nokɨp ton ɨta owabɨnsi gowukoi rɨna re God tɨrɨr amnawonj towa okawam.
6Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle okatam pajogɨnd wekeny,
mop nokɨp God opima ten ngor tamnɨkiny.
7Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re rɨga kear amnenanj,
mop nokɨp God opima ten kear tamneniny.
8Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re gar kɨlkɨp kesa wekeny,
mop nokɨp ton ɨta Godɨnd yɨr ongi.
9Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re ngɨmbla omnɨka mɨlend wekeny,
mop nokɨp God ten opima Tina bꞌɨgam tagenainy.
10Ton bꞌogɨl omni rɨga im jɨ yepim re negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle omnɨka map bebɨg dɨde bꞌɨsadrena mɨle akatenanj,
mop nokɨp pumb tungg re towa maemb.”
11Wɨn bꞌogɨl omni rɨga im jɨ, ra rɨgap Kor map wen negɨr yɨt ke tamnenanj, ɨ bebɨg dɨde bꞌɨsadrena mɨle oramka teyenanj, ɨ dɨde komkesa nenegɨr bꞌanygɨnena nya ke negɨr omnam ɨl ongka teyenanj. 12Sɨ wɨn bꞌogla nony sam kɨma ukoi kana ngolengole aeninam, mop nokɨp wa opima ukoijog mɨra ebnainy de pumb tungg wa. Mop nokɨp rɨgap ɨja naemb jɨ yɨpa wɨp nya ke bageyam wa pɨlɨnd bebɨg dɨde bꞌɨsadrena mɨle amnɨkenento yepiya re naskand wekenonj.

Sol dɨde Ngaya Onggɨt Gowukoyɨnd

(Mak 9:50; Luk 14:34-35)

13“Wɨn re gowukoyɨm sol im. Ajɨ ra sol solmet kesa tainy, sɨ rɨdede nya kae solmet kwa bꞌusaya tɨtenj? Sɨ ra sol solmet kesa tainy, ɨtemb re makwa ket ingawa ma ajɨ ket bau wa bꞌɨska ma, ɨ ket rɨgap pɨs ke ɨpmɨndena iyenyi.
5:13Onggɨt eriyand sol re gɨmo bora nat wekenenonj. Sɨ ra sol gɨmo nyɨ wa ɨsongg, solmet topekanj onggɨt sol gɨmom pɨlke, ɨ ket ɨtemb sol gɨmo tainy ra met kesa gɨmo nena e.
14Ɨ wɨn re gowukoyɨm ngaya im. Sɨ sukakɨnd orangi taun ma rɨrɨr e ket egiti ɨbɨm. 15Ra yɨpa rɨgat lampa so omɨny, ton makwa ɨta kopakak ke utwangɨk. Ajɨ ton ɨndama oramis lampa uwonyitenapu ororɨnd, ɨ ket ngaya tanyorkiny komkesa rɨga yepim re wekeny onggɨt metɨnd. 16Sɨ odede yɨpa wɨp nya ke wɨn bꞌogla bꞌogɨl mɨle tamnɨkenenindam rɨga wa wɨpɨnd ngaya enyorka pɨla. Ɨ ket rɨgap waina bꞌogɨl wɨko yɨr ongong teyenanj, ɨ ɨngkaemb ket ton bꞌogɨl ɨnyomarena okaenyi wa Bꞌuɨm yete re yɨbɨm de pumb tungg wa.”

Gog Yɨt Rɨrɨrkɨp Omna Yɨt

17“Ɨ wɨn goro nonyɨk bꞌatɨmdenindam da Kon gog yɨt dɨde bageyam waina yɨt eomnena mana netkond. Ajɨ Kon netkond re ma eomnena mana, ajɨ rɨrɨrkɨp omna mana. 18Sɨ Kon ɨmɨnjog wen tamninyɨn da yɨmta kena wub ake gowukoi bꞌeteomnenya, ajɨ gog yɨtɨm pɨlke makwa ɨta yɨpa ɨrɨki o yɨpa ɨrɨki mal bꞌeteomneny ngɨrpu onggɨtyam komkesa yɨtkak rɨrɨrkɨp taukanj. 19Sɨ onggɨt paemb yet ra yɨpa sobijogjog yɨtkak erbenj onggɨt bꞌingawa yɨt wɨngɨrɨnd dɨde rɨga ouyaena teyeniny odede omnɨkam, tin ogenai dem ra sobijogjog rɨga e de pumb tungg wa. Ajɨ yet ra bꞌitngaeny dɨde rɨga ouyaena teyeniny kupka gog yɨt rɨrɨrɨnd, ɨtemb rɨga ogenai dem ra ukoijog rɨga e de pumb tungg wa. 20Sɨ onggɨt mop paemb Kon wen wumɨr tamninyɨn da ra waina negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨlet maka ɨgoukis Ju rɨga waina gog ouyaena rɨga dɨde Parisai rɨga waina negɨr kesa dɨmdɨmjog mɨle, wɨn makwa ngai opima bꞌɨtgarkindam de pumb tungg wa.”

Rɨga Onganda gatab Ouyaena Yɨtkak

21“Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Goro rɨga ongandɨm! Yet ra rɨga onganj, ton ɨta negɨr ma bꞌɨsagɨka okas.’ 22Ajɨ Kon wen wumɨr tamninyɨn da yet ra tina gar ke utkunda nanyɨnd o yɨngganɨnd soro ke omɨny, ton ɨta negɨr ma bꞌɨsagɨka okas. Yet ra tina gar ke utkunda nanyɨnd o yɨngganɨnd omɨny da ‘Korɨrkorɨr,’ ton ɨta negɨr ma bꞌɨsagɨka okas pumbjog kotɨnd. Ɨ kwa yet ra omɨny da ‘Nony kesa,’ ton ɨta wul tungg wa ɨskam bꞌɨsagɨka okas dem rokate re osouka kesa wul dɨmɨl yɨmbeneneny. 23Sɨ onggɨt paemb ra man Godɨm kear gasa oramitam iyɨt de yɨna sɨ omnɨkapu kap wa, ɨ ra ket demb de man nonyɨk bꞌatɨmjɨt da, ‘yɨpa gar ke utkunda nanyɨt o yɨngganɨt ɨta kor gar soro nowamau.’ 24Sɨ man ket bꞌogla moina kear gasa omanda ɨraret yɨna sɨ omnɨkapu kap wɨp ke dɨde ket man naska menon okasɨt onggɨt moina gar ke utkunda nany o yɨngganɨm pɨlwa ɨ dɨde ket ton kɨma rɨgarɨga taet. Seg ket man tɨtenjɨt yɨna sɨ omnɨkapu kap wa ɨ dɨde ket Godɨm pɨlwa moina kear gasa oramisɨt. 25Ra yɨpa rɨgat kot wa oramitam mii, sɨ man yɨmta kena bꞌɨsagɨkapu pɨpmet wa topenjɨt, ajɨ man bꞌogla naska wanakana gangga okasɨt nyawɨnd ton kɨma rɨgarɨga awowɨm. Ɨ man yɨr kɨma, ke onggɨt rɨgat men maramit bꞌɨsagɨka rɨgamna yɨm kumb wa, ɨ ke onggɨt bꞌɨsagɨka rɨgat maramit timtim rɨgam pɨlwa, ɨ dɨde ke mesɨk sɨbɨbmet wa. 26Kon ɨmɨnjog men motɨnyɨn da sɨ man ma ɨta sɨbɨbmet ke topenjɨt ajɨ ɨdenata ra man kikitumjog Toya oramisɨt sɨbɨbmet mɨra undwatam.”

Gigɨr dɨde Yɨgyɨg Bꞌiyena Mɨle gatab Ouyaena Yɨtkak

(Mat 19:9; Mak 10:11-12; Luk 16:18)

27“Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Goro gigɨr dɨde yɨgyɨg bꞌiyena mɨle omnɨkɨm.’ 28Ajɨ Kon wen wumɨr tamninyɨn da yet ra yɨpa konggand yɨr tɨpɨk ton kɨma gigɨr mɨle omnɨka singind, ton re kea onggɨt kongga kɨma gigɨr dɨde yɨgyɨg bꞌiyena mɨle yomnɨk tina garɨnd. 29Ɨ ra moina yɨmjog tab ke yɨrɨt negɨr mɨle omnɨkam motɨny, man bꞌogla ɨtemb yɨrkɨp ɨtkasɨt dɨde ket bꞌɨtɨskansɨt mor pɨlke. Mop nokɨp ɨtemb re bꞌogɨljog e mornɨm moina jɨ ke yɨpa kɨpear ewaikitam, ajɨ ma bꞌogɨl e moina kupka jɨ ɨskantam de wul tungg wa. 30Ɨ kwa ra moina yɨmjog yɨmɨt negɨr mɨle omnɨkam motɨny, man bꞌogla ɨtemb yɨm ɨpmarkisɨt dɨde ket bꞌɨtɨskansɨt mor pɨlke. Mop nokɨp ɨtemb re bꞌogɨljog e mornɨm moina jɨ ke yɨpa kɨpear ewaikitam, ajɨ ma bꞌogɨl e moina kupka jɨ ɨskantam de wul tungg wa.

31Ɨ kwa Mose yindonj da, ‘Yet ra ti konggand bondɨk tomɨny, ton bꞌogla ɨtomb konggam bondɨk omnam ɨmjati peba tokau.’ 32Ajɨ Kon wen wumɨr tamninyɨn da yet ra ti konggand jabakɨpɨnd bondɨk tomɨny yɨpa rɨga kɨma negɨr bꞌiyena mɨle omnɨki kesand, ton kea tin womɨny gigɨr dɨde yɨgyɨg bꞌiyena mɨle omnɨkam. Ɨ kwa yet ra bondɨk omni konggand tokas ti konggam, ton kea gigɨr dɨde yɨgyɨg bꞌiyena mɨle yomnɨk.”

Danda kɨma Tɨrɨr Omna Yɨt gatab Ouyaena Yɨtkak

33“Ɨ kwa wɨn utkundenindam da Mose kesam rɨga amninonj da, ‘Goro nenegɨr nya ke danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm! Ajɨ ra man danda kɨma tɨrɨr omni yɨt opulisɨt Yonggyamɨm pɨlwa, sɨ man bꞌogla onggɨt yɨt rɨrɨrɨnd tamnɨkinyɨt.’ 34Ajɨ Kon wen tamninyɨn da goro kwa ngai danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm, goro pumb tungg nyɨ kɨma, mop nokɨp pumb tungg re Godɨmna wɨp omnenapu kasa e. 35Ɨ goro danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm gowukoi nyɨ kɨma, mop nokɨp gowukoi re Godɨmna pɨs oramitenapu e. Ɨ goro Yerusalem taun nyɨ kɨma, mop nokɨp ɨtemb taun re ukoijog King Godɨmna e. 36Ɨ goro danda kɨma tɨrɨr yɨt opulitɨm moina moptekɨp ke, mop nokɨp man makwa rɨrɨr et yɨpa moina mopngɨi bɨlbɨl o timtim omnɨkam. 37Ajɨ man bꞌogla ɨna nena yɨt opulisɨt da ‘Owɨ’, nangga e re ɨmɨnjog, ɨ ‘Nayɨ’ nangga e re ma ɨmɨnjog e. Ajɨ nangga na ra onggɨtyam yɨt tumɨnd oramisɨt, ɨtemb re negɨryam Satanam pɨlkae ik.”

Goro Negɨr ke Mɨra Bꞌamnena

(Luk 6:29-30)

38“Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Yet ra moina yɨrkɨp negɨr omɨny, sɨ madaka bꞌogla tina yɨrkɨp mɨra negɨr omnyɨt, ɨ yet ra moina orkak ɨrobenj, sɨ madaka bꞌogla tina orkak mɨra ɨrobenjɨt.’ 39Ajɨ Kon wen tamninyɨn da goro negɨr rɨga mɨra negɨr omnɨm. Ajɨ yet ra moina yɨmjog yɨm tab ke anakak mɨtpokis, sɨ man bꞌogla kwa moina yɨpa tab anakak ti engendaet tinɨm ɨpokitam. 40Ɨ yet ra singi tainy men kot wa oramitam dɨde moina wɨngɨr ke kobɨrgɨm okatam, sɨ man bꞌogla kwa okaet moina bau ke pɨnpɨn kobɨrgɨm.
5:40Wɨngɨr ke kobɨrgɨm re ma ukoi mɨra kɨma na, ajɨ bau ke pɨnpɨn kobɨrgɨm re ukoijog na onggɨt kɨma wɨmenam dɨde ukoi mɨra kɨma na.
41Ɨ kwa yet ra men danda kɨma ɨl motɨngɨk yɨpa kilomita pɨn menonɨm, sɨ man bꞌogla ton kɨma menon okasɨt nɨmog kilomita. 42Ɨ man bꞌogla okaet onggɨt rɨgam yet ra mɨtgekis, ɨ goro man onggɨt rɨgand ɨsayɨm yete re singi ainy moina gasa yiyoyoi ingawam.”

Geja Rɨga wa Singi Bꞌiyena Mɨle

(Luk 6:27-28, 32-36)

43“Ɨ wɨn kea utkundenindam da naska wɨnɨnd Mose yindonj da, ‘Man singi yiyene mor rɨgand dɨde singi kesa yomnene moina geja rɨgand.’ 44Ajɨ Kon wen tamninyɨn da singi eyeninam waina geja rɨga, ɨ yɨr topmitenindam towanɨm yepim re bebɨg dɨde bꞌɨsadrena mɨle amnɨkenenanj wanɨm. 45Sɨ ra wɨn odede mɨle tamnɨkindam, wɨn bꞌogla waina Bꞌu Godɨmna bꞌɨga taindam yete re pumb tunggɨnd yɨbɨm. Mop nokɨp Tontemb Tina lomkongga yɨliteneny bꞌanyoratenam negɨr rɨga wa pɨlwa dɨde bꞌogɨl rɨga wa pɨlwa, ɨ dɨde kwa Ton piro yɨgmarkeneny negɨr kesa dɨmdɨmjog rɨga wa pɨlwa dɨde negɨr kɨma kaokao rɨga wa pɨlwa. 46Ɨ ra wɨn rɨga singi teyenindam yepim re wen singi eyenanj, sɨ nangga mɨra e wɨn okasya? Rɨngma, ma ma negɨr mɨle kɨma teks imdayam rɨgap todaka opima odede yɨpa wɨp mɨle amnɨkenenanj? 47Ɨ kwa ra wɨn waina kus ke rɨga nena simesime yɨt tamnɨkenindam, sɨ wɨn nangga bꞌogɨljog mɨle im amnɨkenindam nɨnda rɨga wa pɨlke? Sɨ rɨngma, ma ma God ma obagɨki kesa rɨgap todaka opima odede yɨpa wɨp mɨle amnɨkenenanj? 48Sɨ onggɨt paemb wɨn bꞌogla Godɨm wɨpɨnd dɨmdɨmkɨpjog rɨga ainam odede yɨpa wɨp ɨte re wa Bꞌu God dɨmdɨmjog rɨga yɨbɨm de pumb tungg wa.”

Copyright information for GDR